Uw patiëntenrechten

Het recht op de kwaliteitsvolle zorg richt zich op de behoeften van de patiënt. Hierbij wordt de aandacht besteed aan de waardigheid van de patiënt en aan diens vooruitzichten. Voor deze vooruitzichten kan zorgplanning wenselijk zijn.

De wetgever verwijst enerzijds naar de vrijheid om de beroepsbeoefenaar vrij te kiezen, maar anderzijds ook naar het recht om één of meer bijkomende meningen te vragen, alsook om van beroepsbeoefenaar te veranderen.

Het recht om de beoefenaar vrij te kiezen is niet absoluut, er zijn grenzen in de wet vastgelegd, met name:

• screeningtests,
• arbeidsgeneeskunde,
• gedwongen opname,
• internering,
• gevangeniszorg,
• of gerelateerd aan de organisatie in zorginstellingen (zoals praktische beperkingen of spoedopnames)

Het recht op informatie heeft verschillende dimensies: het soort informatie dat moet worden uitgewisseld, de manier waarop het wordt gecommuniceerd en de gevallen waarin de informatie niet kan of mag worden doorgegeven. De uitoefening van dit recht vereist dus een actieve samenwerking tussen de partners in de zorgrelatie.

Welke informatie?

• alle informatie die nodig is voor de patiënt om zijn of haar gezondheidstoestand en de waarschijnlijke evolutie ervan te begrijpen,
• alle informatie betreffende de voorgestelde onderzoeken en behandelingen met daarbijhorende kostprijs,
• binnen de grenzen van de competentie van de betrokken beroepsbeoefenaar.

Hoe?

• in een duidelijke, toegankelijke en aangepast taal,
• op het juiste tijdstip,
• mondeling of eventueel schriftelijk,
• eventueel gedeeld met de aangewezen vertrouwenspersoon*.

Wat als ik het liever niet weet?

• De patiënt heeft de mogelijkheid bepaalde informatie weigeren: zijn of haar verzoek zal in het dossier worden vermeld.
• De behandelaar moet deze weigering respecteren behalve indien dit de gezondheid van de patiënt of van derden in gevaar brengt (bv in het geval van een besmettelijke ziekte)
• De informatie zal worden meegedeeld aan de aangewezen vertrouwenspersoon*
• De therapeutische exceptie:

De behandelaar kan weigeren informatie over de gezondheidstoestand van een patiënt vrij te geven indien deze informatie een ernstig risico inhoudt voor de gezondheid van de patient. In deze uitzonderlijke en tijdelijke situatie, en na overleg met een collega, vermeldt de behandelaar de redenen voor zijn weigering in het patiëntendossier. De informatie zal wel worden meegedeeld aan de aangewezen vertrouwenspersoon.

De patiënt en de zorgverlener streven ernaar om samen tot een beslissing te komen. 

Toestemming kan mondeling of schriftelijk worden gegeven (hierbij denken we aan medische handelingen en/of weigering van zorg).

• Toestemming kan expliciet of impliciet zijn (ze kan worden afgeleid uit het gedrag van de patiënt).
• De patiënt kan een eerder gegeven toestemming intrekken en omgekeerd.
• Op verzoek van de patiënt of van de zorgverlener wordt de instemming schriftelijk vastgelegd en toegevoegd aan het dossier van de patiënt.
• In noodsituaties waar de patiënt niet in staat is om zijn of haar wensen te uiten is het aan de zorgverstrekker om te handelen in het belang van de patiënt.
• Een weigering van toestemming ontslaat de beroepsbeoefenaar niet van de verplichting om de patiënt te informeren en alternatieve zorg te verlenen.Voorafgaand aan een medische ingreep, onderzoek of behandeling is toestemming nodig op de volgende manieren:

De patiënt heeft recht op een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier (met alle zorgelementen). Dit betekent dat :

• het dossier op een veilige plaats bewaard wordt,
• de patiënt zelf stukken aan het dossier kan toevoegen,

De patiënt heeft het recht om zijn of haar dossier rechtstreeks te raadplegen

• door een voorafgaand verzoek aan de beoefenaar,
• met uitzondering van persoonlijke aantekeningen en informatie over derden,
• de patiënt kan worden bijgestaan door een vertrouwenspersoon *

De patiënt heeft het recht om zijn of haar dossier onrechtstreeks te raadplegen

• Hij of zij zal dan een beroepsbeoefenaar aanwijzen om het dossier te raadplegen.
• Persoonlijke aantekeningen en informatie over derden worden niet verwijderd.

De patiënt heeft recht op een kopie

• Net als bij de raadpleging van het dossier moet de patiënt vooraf een verzoek indienen en kan hij zich laten bijstaan door een vertrouwenspersoon*.µ
• Persoonlijke aantekeningen en informatie over derden worden niet opgenomen in de kopie van het dossier.
• De kopie zal binnen maximaal 15 dagen klaar zijn.
• De prijs die in rekening wordt gebracht is afhankelijk van de inhoud: er kunnen maximaal 10 cent per pagina tekst en 5 euro per afbeelding in rekening worden gebracht. Toch kan de totale prijs van het aan de patiënt gegeven exemplaar nooit hoger zijn dan 25 euro.
• De behandelaar kan weigeren een kopie te verstrekken als hij vindt dat de patiënt onder druk staat van derden (verzekeringsmaatschappij of werkgever).

Er bestaat ook een recht om het dossier na het overlijden te raadplegen op verzoek van de nabestaanden, maar deze raadpleging gebeurt onrechtstreeks (zie hierboven) en op voorwaarde dat de patiënt zich tijdens zijn of haar leven niet uitdrukkelijk tegen de raadpleging heeft verzet

Er zijn twee aspecten aan dit patiëntrecht :

• Het recht van de patiënt op privacy: dit houdt in dat de aanwezigheid van professionals wordt beperkt tot degenen die nodig zijn voor de zorg en dat de privacy wordt gerespecteerd.
• Het recht op eerbiediging van het beroepsgeheim: verplichting voor de beroepsbeoefenaar om de in het kader van de uitoefening van zijn beroep verzamelde informatie niet vrij te geven

De patiënt heeft recht op aandacht voor pijnbestrijding door de beroepsbeoefenaar, dit betekent dat de beroepsbeoefenaar fysieke en psychische pijn moet voorkomen, evalueren, behandelen en verzachten.